“Олоҥхо буолан омуннаах, сэһэн буолан сиэдэрэйдээх, кэпсээн буолан кэрэхсэбиллээх, ырыа буолан ыпсарыылаах” дииллэринии, Мурун Тыымпыйа түөлбэ Ытык олохтооҕо, Чурапчы улууһун Бочуоттаах гражданина, Саха АССР норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, ССРС Бэчээтин туйгуна, үлэ бэтэрээнэ, сэрии сылын оҕото Бүөтүр Мэхээйилэбис Массаев 90 сааһын көрсө, сарсыарда 9 чааһы 9 мүнүүтэ, 9 сөкүүндэ ааһыыта 90-с чуукка маһын хайытан түмүктээтэ.
Бу улахан соругу ситиһээри, сарсыарда эрдэттэн Прокопий Сокольников аатынан Чурапчытааҕы киин балыыһа кылаабынай бырааһын солбуйааччы, учаастактааҕы быраас Марфа Иванова кэлэн оҕонньор дабылыанньатын, сүрэҕин тэбиитин мээрэйдээн, уопсай туругун бэрэбиэркэлээн, барбыта, 150/90 үчүгэй диэн буолбута.
Бүөтүр Мэхээйилэбис секунданнарынан: улахан доҕоро, дуобакка, саахымакка үс оройуон элбэх төгүллээх призера, икки төгүллээх чөмпүйүөнэ Василий Федоров, бэйэтэ уһуйан-такайан таһаарбыт уолаттара – СӨ Бэчээтин туйгуна, “Үтүө суобастаах үлэтин иһин” бэлиэ хаһаайына, 1989 сылтан саҕалаан “Саҥа олох” эрэдээксийэҕэ бэчээттээччинэн үлэлиир Федор Протодьяконов, СӨ физкултуураҕа уонна спорка, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, 1-кы категориялаах спортивнай судьуйа, СӨ хотугу многоборьеҕа федерациятын дириэктэрин эбээһинэһин толорооччу Семен Колодезников буоллулар.
Этиллибит бириэмэбитигэр Бүөтүр Мэхээйилэбис маһын хайытан бүтэрэн, саһаана турда. Мин кинилиин мас хайытыытын туһунан өссө былыырыыҥҥыттан сүбэлэспиппит.
Сааһын тухары оһох оттон кэлбит ытык кырдьаҕас дьиэтин күөх төлөн ситимигэр бу былыырыын күһүн эрэ киллэртэрбитэ. Онон билигин Бүөтүр Мэхээйилэбис иллэҥсийбиччэ, төрөөбүт-үөскээбит Чурапчытын туһунан кинигэлэри мунньар, үөрэтэр, доҕотторун-атастарын кытары саахымат, дуобат, лото оонньуур.
“Олохтоох типографияҕа 1954 сыллаахха үлэлии кэлбитим уонна 1995 сылга диэри, харыс да сиргэ халбарыйбакка, үлэлээн биэнсийэҕэ тахсыбытым. Оччотооҕуга барыта илии үлэтэ этэ буоллаҕа, хас биирдии буукубаны сибиниэһинэн кута-кута, солбуһа сылдьан илиинэн эргитэр буоларбыт. Ити кэмҥэ хаһыат нэдиэлэҕэ үстэ тахсара, итиннэ үс оройуон хаһыата барыта бэчээттэнэрэ – ортотунан, 3000-5000 ахсаанынан таһаарарбыт. Билигин нэдиэлэҕэ биирдэ тахсар хаһыаты тыһыынчаны кыайар-кыайбат эрэ киһи сурутар. Аныгы үйэҕэ үлэни-хамнаһы тиэхиньикэ солбуйда, бэлэм көмпүүтэргэ бэчээттээн баран ыытан эрэ кэбиһэллэр. Оттон биһиги түүннэри-күннэри үлэлиир буоларбыт. Типография иһигэр күн биллибэккэ ааһара – сарсыарда киирэн баран, киэһэ эбэтэр түүн биирдэ тахсан барарыҥ. Оһох оттор эрдэхпинэ, кэм күн аайы бодьуустаһан маһы кытта эллэһэрбит, билигин гаас киирэн дьону сүрэҕэ суох оҥордо. Мууспун эрэ киллэринэбин. Күннээҕи эрэсииммин билиһиннэрдэхэ, сарсыарда 4-5 чааска уһуктабын, ол оннугар киэһэ 19-20 чааска сытабын, табаҕы төрүкү тардыбаппын, ол оннугар тоҕоостоох кэмҥэ атастарбын кытары кыһылы “кылк” гыннарыахпын сөп.
Эдэр сылдьан кылгас дистанцияҕа кыралаан сүүрэр этим, ону тэҥэ уҥуоҕум төһө даҕаны кыратын иһин, волейболга мээчиги сүрүн туруорааччынан сөбүлээн оонньуурум. Икки кыыстаахпын, икки уоллаахпын, уонтан тахса сиэннээхпин, сүүрбэччэ хос сиэннээхпин. Бары – үөрэх, үлэ дьоно”, — диэн Бүөтүр Мэхээйилэбис күлэ-үөрэ кэпсиир.
Кини тапталлаах идэтигэр 42 сыл устата үтүө суобаастаахтык үлэлээбитэ онтон 26 сылын салайааччы быһыытынан дьоһун кылаатын киллэрсибитин холобур туттан, дириҥ ытыктабылынан сыаналыыбыт. Бүөтүр Мэхээйилэбис – биһиги кэлэктииппитигэр мэлдьи үтүө сүбэһит, кыаллар-кыаллыбат өрүттэри барытын ыйан-кэрдэн биэрэр тутаах киһибит. Бүтүн өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн маннык ытык саастаах бэчээт бэтэрээнэ баарын чугаһынан билбэппит.
Ытык киһибитигэр Бүөтүр Мэхээйилэбис Массаевка өссө да уһун олоҕу, чэгиэн- чэбдик доруобуйаны баҕарабыт!
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ. Ааптар хаартыскаҕа түһэриитэ