“1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 80 сыла” бастакы үбүлүөйүнэй мэтээли бэҕэһээ Дьокуускай куоракка, КПРФ баартыйа чилиэнэ Москубаттан командировкаҕа кэлэ сылдьан Чурапчы улууһун Бочуоттаах олохтооҕор, Кыайыы параадын солбуллубат хамандыырыгар Семен Никитиҥҥа туттарда.
Чурапчыбыт улууһуттан Семен Иванович Никитин — СӨ Судаарыстыбаннай мунньаҕар VI-с ыҥырыылаах (Ил Түмэн) быыбарыгар баартыйа испииһэгинэн дьокутаатынан талыллыбытыгар бука бары улаханнык үөрбүппүт. Кини уокуругар Чурапчы, Таатта улуустарыттан биэс, Мэҥэ Хаҥаластан икки нэһилиэк киирбитэ, онно барытыгар биһиги убайбыт аҕалыы амарах сыһыанынан үтүө суобастаахтык, чиэһинэйдик үлэлээбитэ.
Семен Иванович төһө да билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олордор улуус, нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕор көхтөөхтүк кыттыһар. Чурапчы улууһугар Кыайыы параадын бырайыагын төрүттээччи диэтэхпитинэ алҕаһаабаппыт буолуо, байыаннай паарад солбуллубат хамандыыра. Ыам ыйын 9 күнүгэр, уоттаах Аҕа дойду Улуу сэриитин толоонугар хорсуннук сэриилэспит буойуттарга, кыайыыны уһансыбыт тыыл бэтэрээннэригэр анаан, параад 16 сыл устата үрдүк таһымҥа ыытыллан норуот биһирэбилин ылбыта мөккүөрэ суох.
Ыччаты патриотическай тыынҥа иитиигэ кэккэ сылларга өрө тахсыылаахтык үлэлээн кэллэ. Улууска ыытыллыбыт бырайыак (ааптар Сэмэн Жендринскэй) “Армия — уостубат, өлбөөрбөт өйдөбүл» байыаннай-патриотическай күрэхтэһии кини кыттааһына суох ааспатахтара. Бу күн араас таһымнаах быыстапкалар, байыаннай күрэхтэһиилэр, саллаат куухуната, наҕараадалааһын тэриллибитэ. Сылын аайы ыытыллар “Снежный барс” күрэхтэһии кылаабынай судьуйата, улууска “Юнармия” хамандыырынан оскуола үлэтиттэн уурайыар диэри бэрт таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Чурапчы улууһун бойобуой дьайыылар бэтэрээннэрин Сэбиэтигэр солбуллубат сүбэһит.
Семен Никитин киһи быһыытынан үтүө санаалаах, дьон кыһалҕатын сүрэҕэр чугастык ылынан улууска ыытыллар “Аһымал” аахсыйалартан туора турбакка кыттыһар уонна тэрийсэр. Чурапчы нэһилиэгэр “Үтүө санаа долбуура” аахсыйаны тэрийэн, уопсайа 60 устуука ас-үөл нобуора оҥоһуллан элбэх оҕолоох, кыаммат араҥа дьиэ кэргэттэригэр тириэрдиллэн дьон махталын ылбыта. Икки сыл устата аҕам саастаах бэтэрээннэргэ, доруобуйаларынан хааччахтаах дьоҥҥо улууспут “Саҥа олох” уонна Арассыыйа хаһыаттарыгар суруттарбыта. Бильярд кулууба аһыллыытыгар, Хайахсыт орто оскуолатын тутуллуутугар, улууска успуорт уһулуччулаах тэрийээччитэ Афанасий Кирикович Софронов аатынан ыспартыыбынай саала тутуллуутугар үбүнэн-аһынан көмө оҥоруута туохха да тэҥнэммэт холобур буолар.
Ити курдук, Семен Иванович Райком бастакы сэкирэтээрэ уонна Ил Түмэн дьокутаатын быһыытынан Чурапчы улууһугар үгүс үлэни ыыппытын умнарбыт сатаммат. Хаһан да, ханан даҕаны суураллыбат дириҥ суолу-ииһи хаалларар. Билигин Чурапчы улууһун райкома өрөспүүбүлүкэҕэ биир тарбахха баттанар бастыҥ үлэлээх баартыйа тэрилтэтэ буолла. Бу барыта биллэн туран улахан сыралаах, арахсыбат ситимнээх үлэттэн тахсар. Итиннэ барытыгар кини толору үөрэҕэ, олоххо-дьаһахха уһуйуллуута, араас кыһалҕаларга, моһоллорго буһууну-хатыыны ааспытын туоһулуур. Ханнык да ыархаттартан чаҕыйбакка төрөөбүт Чурапчытын, өрөспүүбүлүкэтин сайдыытыгар үлэлээн бэйэтин кылаатын киллэрсэр.
Түгэнинэн туһанан, саппааска майору, бойобуой убайбытын Сэмэн Уйбаанабыһы, буолаары турар өрөгөйдөөх үбүлүөйүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит, кытаанах доруобуйаны, олоххо интэриэһиҥ сүппэтин, инникитин даҕаны күүс-көмө, өйөбүл буола туруоҥ диэн эрэнэбит!
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ. Хаартыска ааптар тус архыыбыттан