Улуу Кыайыы 79 сылын көрсө, “Чурапчы” литэрэтииринэй түмсүү чилиэттэрин айымньыларын таһаарабыт.
Улууспут айар куттаах хоһоонньуттара тэтимнэрин ыһыктыбаккалар араас тиэмэлэргэ айымньылара күн-түүн үксээн иһэриттэн ордук биһиги, ааҕааччылар олуһун диэн астынабыт. Бүгүҥҥү сыһыарыыга Дмитрий Федоров-Оһуохай Уола, Светлана Егорова-Габышева-ТУЛУЙХААНА, Римма Корякина-ХОТУУНА, Евдокия Катакова-Чэлгийэ, Елизавета Сивцева-Күндэйэ, Александра Солуомаба-Айталыма, Клара Кузьмина-Уус Кыыһа, Степан Кожуров-Ыстапаан Таастаах, Варвара Семенова-Байбаралаах Балбаара, Наталья Сергеева-Аана Кыыһа, Пелагея Игнатьева-Намыына, Константин Петров, Сандаара Күн Сандаара, Иван Попов-Байдам, Мария Винокурова-Мааны Маарыйа суруйууларын эһиги дьүүлгүтүгэр таһаардыбыт.
Кыайыы күнэ
(Давид Тухманов матыыбыгар түбэһиннэрэн, сахалыы анаарыы)
Кыайыы уота, ыраах даҕаны этэ…
Киирэн эрэр күн сарыалын кэриэтэ,
Кыайыы күнүн сындалҕаннаах айанын
Кыах баарынан чугаһата сатыырбыт…
Элбэх саха ньургун уола хаалбыта
Этиҥ, силлиэ толоонугар букатын,
Уйгу-быйаҥ, дьоллоох олох туһугар
Уоттаах сэрии ааҥнаабатын туһугар.
Тыылга хаалбыт оҕо-дьахтар барахсан
Түүнү-күнү аахсыбакка үлэлээн,
Кыайыы күнүн бары тэҥҥэ уһансан,
Кэтэспитэ инникитин түстэһэн.
Өстөөҕү өһөрөр
Өрөгөй күммүт
Өр күүттэрэн,
Үүннэ бүгүн биһиэхэ,
Харах уулаах,
Кыырыктыйбыт чанчыктаах
Кыайыы Күнэ!
Кыайыы Күнэ!
Кыайыы Күнэ!
Дмитрий Федоров-Оһуохай Уола
Буойун кэриэһигэр…
(Аҕабар Георгий Романович Габышевка аныыбын)
Мин аҕам хаһан да бэйэтэ
Сэриини кэпсээбэт буолара,
Ыйытыы, көрдөһүү кэнниттэн
Ол кыргыс сыллары ахтара.
«Сэрии диэн ынырык»,-диэхтиирэ,
Ааспыт ыар кэмнэри кэпсиирэ,
Бойобуой доҕорун ахтара,
Оччоҕо сирэйэ сырдыыра…
Сыл ахсын ыам ыйын -Тохсуһу
Мин аҕам олус да күүтэрэ,
Түүн түһээн салюту, параады
Түүлүгэр элбэхтик көрөрө.
Бу күнү уруйдаан көрсөөрү,
Көстүүмүн бэлэмниир буолара,
Бойобуой мэтээлин, уордьанын
Кичэллик харыстаан уурара.
Ол гынан Тохсуска тиийбэтэ,
Ол баҕа санаата туолбата,
Ыар ыарыы кинини булаат да,
Бу орто дойдуттан күрэттэ.
Аҕакаам, бырастыы, быраһаай!
Олоххун чиэстээхтик олордуҥ,
Эн ааккын ааттатар ыччаккын
Эйэлээх олоххо хааллардыҥ.
Ыам ыйын Өрөгөй күнүгэр
Эн сиэниҥ параакка кыттыаҕа,
Бу Улуу Кыайыыны чиэстэһэн,
Сибэкки дьөрбөтүн ууруоҕа.
Сыл ахсын бу манна кэлиэҕэ,
Төбөтүн хоҥкутан туруоҕа,
Бойобуой эһэтин туһунан
Эдэркээн ыччакка кэпсиэҕэ…
Светлана Егорова-Габышева-ТУЛУЙХААНА
Биһиги – сэрии сылларын оҕолоро
Биһиги –
Сэрии сылларын оҕолоро,
Тыйыс кэм тыыннаах туоһулара,
Оонньооботох оҕо сааспытын
Харах уулаах санаан ылабыт…
Ыраахтан уот сэрии дуораана
Ньиргийэн иһиллэр курдуга,
Аҕабыт бэбиэскэ туппута,
Алаастан сэриигэ барбыта.
Сүүрбэлээх эдэркээн убайбыт
Санныгар бинтиэпкэ сүкпүтэ,
Буулдьаны утары хаампыта,
Кыргыһыы уотугар сүппүтэ…
Аҕабыт бүтэһик суруга
Ол уоттаах сэрииттэн кэлбитэ,
«Өстөөҕү самнаран кыайыылаах
Эргиллиэм мин тыыннаах»,-диэбитэ…
Биһиги эрэнэр этибит,
Аҕабыт суругун күүтэрбит,
Дьиэтигэр мичээрдээх киириэҕин,
Кыайыылаах-хотуулаах кэлиэҕин…
Уу кырбас тулаайах оҕолор
Эр хорсун тулуурдаах буоларбыт,
Улахан дьоннордуун солбуһан,
Биир тэҥҥэ үлэлээн хамсыырбыт…
Кураанах куртахпыт курулаан,
Утуйар уубутун умнарбыт,
Хатырбыт илиибит хайыттан,
Аһыйан, ытаһан ыларбыт.
Аччыктаан, сэниэбит быстара,
Саҥабыт тахсыбат буолара,
Суорума суолламмыт элбэҕэ,
Саныахха ыарахан да этэ…
Бүтүн ыал ыалынан эстэрэ,
«Биир ытыс бурдук суох…»- дииллэрэ,
Кутуйах хасааһын булбуту
Хаайыыга симэннэр сииллэрэ.
Ол өлүү алдьархай иинигэр
Хоргуйуу эрэйин көрбүттэр,
Этинэн-хаанынан билбиттэр-
Биһиги буолабыт оҕолор…
Оо, хаспыт тыыннаахтыы өспүтэй
Ол хаҕыс, сут-кураан уотугар?!
Оо, хаспыт аччыктаан өлбүтэй
Ыар уураах, көһөрүү суолугар?!…
Аччык кэм, тоҥ-хаһаа дьылыгар
Хас оҕо тулаайах хаалбытай?!
Хас ийэ оҕотун сүтэрэн,
Хараҕын уутунан сууммутай?!
Ыар баастаах сүрэхпит умнуо дуо,
Ол ааспыт оҕо саас кэмнэрин?!
Кылбайар кырдьыгы сотуо дуо,
Тулаайах сааспытын мөккүһэн?!
Биһиги-
Сэрии сылларын оҕолоро,
Тыйыс кэм тыыннаах туоһулара-
Турабыт бүгүн чиҥник үктээн,
Хорсуннар ааттарын кэриэстээн…
Римма Корякина –ХОТУУНА.
Сэрии хаһан да буолбатын
Сүүһүнэн куораты сэриилээн,
Үгүс да киһини сэймэктээн,
Уот сэрии биэс сылга барбыта:
Дьон- сэргэ ыар кэми ааспыта.
Хотойдуу санаалаах буойуннар
Өстөөҕү кыдыйар этилэр,
Кыайыыга дьулуурдаах саллааттар
Өлүүнү утары киммиттэр.
Биэс сыллаах илбистээх сэриигэ
Норуоппут кыа хаанын тохпута,
Тугу да билиммэт эрэйгэ
Өлүүнү-сүтүүнү ааспыта.
Оо, сэрии хаһан да буолбатын,
Сир үрдэ өлүүнү билбэтин,
Күн дьоно эйэнэн олордун,
Тулабыт дьолунан сандаардын!
Иван Попов-Байдам
Нөрүйүҥ
(тутаһык)
Өрөгөй-үөрүү быыһынан
Өлбүттэри санаан ылан,
Чуумпуруҥ, доҕоттоор, чуумпуруҥ,
Чүмэчи иннигэр нөрүйүҥ!
Нөрүйүҥ, биллибэт саллаакка
Нуһараҥ олоҕу туппукка,
Нөрүйүҥ, кырдьаҕас Ийэҕэ
Үйэтин тухары күүппүккэ!
Нөрүйүҥ, дьэҥкэрэн өлбүккэ,
Кыайыыны ыралаан көрбүккэ,
Нөрүйүҥ, сэбиэскэй норуокка
Көҥүлү үрдүктүк туппукка!!!
Дмитрий Федоров-Оһуохай Уола
Кыайыы күнэ
Бүгүн Кыайыы күнэ,
Үрүҥ халлааҥҥа
Үрүмэччи маҥан
Эйэ холуубун көтүтэ,
Муһуннубут болуоссакка.
Аастыйбыт баттахтаах
Аҕам саастаахтар
Саныыллар ол кэмнэри
Санньыйа, санаарҕыы.
Эбэм кэтэһэр уолчаанын
Эрэнэрэ эргиллиэ диэн,
Эдэркээн доҕорун күүтэрэ,
Элгээҥҥэ киирэн көрсөөрү.
Эргиллибэтин, ол кэмнэр,
Эйэлээх олох чэчирээтин!
Эдэр көлүөнэбит билбэтин,
Энчирээбэтин кэскилбит!
Кыайыыны уһансыбыт дьоммутугар
Сүгүрүйэбит, махтаҥабыт,
Сирдээҕи олоҕу уһансыбыт
Дьоруой буойуҥҥа!
Евдокия Катакова-Чэлгийэ
Хатыламматын
Былыт саппыта былыргыны,
Эһэлэрбит суолларын.
Күн тыкпыта ийэ сиргэ,
Эйэлээх олох кэлбитэ.
Бу кэлбит үйэбитигэр
Сүрэххэ, санааҕа иҥпитэ.
Ааспыт кэм уорааннара
Умнуллубат баас буолара.
Ол кэми санатан,
Эмиэ кэллэ алдьархай.
Хаарыан эдэр ыччаттар
Саа-саадах туттулар.
Эһэлэрин суолларынан бардылар,
Кый ыраах дойдуга
Хотойдуу көттүлэр ньургуннар.
Саха былыр да мындыра,
Билигин даҕаны хорсун.
Охтоохтон охтумаҥ, хотойдор,
Саалаахтан саллымаҥ уолаттар!
Билигин да бааллар дьоруойдар
Саханы ааттатар уоланнар,
Өбүгэ саҕаттан бэриллэр,
Кыайыыга дьулуурдаах боотурдар.
Елизавета Сивцева-Күндэйэ
Өлбөт үйэлээх полк
Дойду тэбэр сүрэҕэр
Кыһыл сулус күлүмүрдүүр.
Хорсун санаа тирэҕэ
Кыайыы ырыата көҕүлүүр.
Халыҥ байыаннай кэккэ
Хардыылаата тэбис-тэҥҥэ,
Россия, ССРС икки
Былаахтара тэлимнээтэ.
Биир мүнүүтэ чуумпуран,
Ахтыах, эйэ саллааттарын!
Олоҕу толук ууран,
Кыргыспыт албан ааттарын!
Биир мүнүүтэ иһийэр
Өрөгөй, үөрүү күүрээнэ.
Ытыктааммыт ньимийэн,
Саныах, сэрии бэтэрээнин!
Сир-сир аайы мустаннар
Мэтириэттэри туттулар.
Ыччат дьоннуун буойуннар
Бииргэ сэлэлээн хаамтылар.
Мин хараҕым иннигэр
Өлбөт үйэлээх полк ааста!
Күн сиригэр олох иһин
Махтана, дьонун ааттаата.
Мария Винокурова-Мааны Маарыйа
213 нүөмэрдээх Уураах
Кытаанах уураахтан
Кый ыраах кыйданан,
Кыһалҕа кыһайан,
Көһүүгэ барбыттар.
Аас-туор олохтон,
Тоҥ, холус сыһыантан,
Кэбирээн, буомуран,
Сорохтор орпуттар.
Сыыһалаах дьаһалтан –
Аана суох алдьархай,
Аата суох албынтан –
Иччитэх өтөхтөр.
Ааспыт кэм алҕаһын көннөрөн,
Омугун сүтүгүн төннөрөн,
Кэнэҕэс ыччаппыт өрүүтүн
Кэскиллээх соругу тобуллун!
Александра Солуомаба-Айталыма
Биэс бырааттыы уолаттар.
(Күтүөппэр – Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнигэр, РФ, СӨ худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнигэр, Чурапчы нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕор Петр Терентьевич Карсанаевка)
Уоттаах сэрии хонуутугар
Биэс бырааттыы уолаттар
Арыылаах алааһыттан
Сэриигэ аттаммыттара.
Саха киһитэ барахсан
Хаһан саа-саадах сүгэн,
Киһини өлөрө аттаммытай,
Киһи өлөрүн көрбүтэй?
Алдьархайдаах сэриини
Түүллэригэр да көрбөтөх
Алаас сирин оҕолоро
Илэ харахтарынан көрбүттэрэ…
Дьулаан көстүү, ыһыы хаһыы,
Урусхалламмыт куораттар
Дууһаларын аймыыра,
Сүрэхтэрэ ыалдьара…
Кыра эмэ тохтобулга
Алаастарын ахтылҕана
Бу баардыы харахтарыгар
Көстө түһэн ылара.
Ийэлэрэ барахсан
Алаадьылыы турара,
Аҕалара алааһыгар
Бугулун бэрийэрэ.
Уоттаах сэрии хонуутуттан
Эргиллибэтэх Сэрэпиин
Сүрэҕэ да билбэтэҕэ
Силип эмиэ төннүбэтэҕин…
Сиэмэх фашист сэриититтэн
Кыайыы-хотуу көтөллөнөн,
Эргиллибиттэрэ алаастарыгар
Үс хорсун буойуттар.
Эйэлээх олоҕу уһансан,
Үлэ үөһүгэр түспүттэрэ,
Оҕо-уруу төрөтөн,
Дьоллорун булбуттара.
Махтал буоллун, буойуттарга –
Эйэлээх олоҕу аҕалбыттарга,
Махтал буоллун, үйэлэргэ
Эдэр көлүөнэ ыччаттан.
Клара Кузьмина-Уус Кыыһа
Эйэлээх халлаан кэрэһитэ
Туруйалар бу лыҥкынас куоластара иһиллэр,
Кыайыы күнүн кинилэр бэлиэтээн эргийэллэр,
Ким да умнуллубат ахтыы ол күнүн биллэрэллэр,
Тыһыынча түөрт сүүс уон аҕыс күнү кэпсииллэр.
Сэнэрээт, буулдьа ардаҕыттан субу сүппүттэр,
Туруйалар буоланнар дойдуларыгар эргиллэллэр,
Дойдубут олоҕо хайдаҕын кинилэр кэтииллэр,
Хара дьайдаах Бандера үөрүттэн көр, сэрэтэллэр.
Өйдүөҕүҥ, кыайыыбыт хайдах ыардык кэлбитин,
Хас биирдиибит дууһатыгар дириҥник киирбитин,
Кэриэстиэҕиҥ, кинилэри, аны төннөн эргиллибэттэрин,
Самныбаппыт туһугар ол олохторун биэрбиттэрин.
Умнумуоҕуҥ, ааспыт ыар санньыар кэмнэрбитин,
Харах уулаах кыайыыбыт өрөгөйүн күннэрин,
Өстөөх арҕаҕар кыһыл былаахпыт тэлимниирин,
Эйэлээх халлаан үтүөҕэ ыҥырар дьэ, кэрэһитин.
Степан Кожуров-Ыстапаан Таастаах
Сэрии сылларын оҕото
Өрбөххө сууламмыт кыракый киһичээн
Хапсыйа халбыйбыт эмиийи соппойор,
Аат эрэ харата таммалыыр илгэ үүт
Тамаҕы ханнарбат,аччыгы аһарбат…
Нөрүйэн олорор ийэтин сирэйин,
Өрбөхтөн харахтар болҕойо көрөллөр.
Кыракый сүрэхчээн сэрэйэр кутунан
Аан дойду айманар-алдьархай турбутун:
Уот кутаа сэриигэ дойдутун көмүскээн,
Аҕата барахсан кэлбэттии барбытын,
Сут кураан сатыылаан, ийэтэ эрэйдээх
Аан тирии сабыытын ас гынан ыстыырын.
…Ааспыттар ол сыллар—ыарахан да кэмнэр.
Өстөөҕү өһөрөн,өрөгөй үөрүүтэ-
Болуоссат ньиргийэр, ураатаан хаһыытыыр!
Уот кыһыл төлөннөөх сибэкки дьөрбөлөөх
Ааспыты санаахтыыр сэрии сылларын оҕото.
Варвара Семенова-Байбаралаах Балбаара
Саллаакка – Уруй!
Алаас оҕото-саха ньургуна!
Алааһын, ийэн-аҕаҥ алгыстаан,
Адьырҕа өстөөҕү суоһара,
Аттаммытын улуу сэриигэ.
Саллаат, эн, төһөлөөх дойдуну,
Сир ийэни, фашист үөрүттэн,
Сэрии ыар тыыныттан өһөрөн,
Сөҥөрдүҥ сүрэххэр, ыар баастаргын.
Эн,саллаат, сэрии уорааныттан
Эрдээхтик эргиллэн кэллиҥ,
Сүрэхтиин нүөлүйэн ийэ сиргэр,
Соҥуоран,тобуктаан нөрүйдүҥ.
-Ахтылҕан алааһыам, дорообо тут!
-Оо,ийэккээм,дорообо!Бу кэллим,
Улуу сэрии уоттаах ордуутуттан
Ордоммун,эргиллэн мин кэллим!
Кыайыыны уруйдаан,чугдаарар,
Килбэҥниир уордьанын, мэтээлин,
Доҕотторгун кэриэстээн, долгуйа
Хаампытыҥ биир-өрүс кэккэҕэ.
Оспотох баастаргын көбүтэ,
Үөһэ туруйа үөрэ айманар,
Хаалбыттар ааттарын саната,
Эргийэ, элиэтии көтөллөр.
Пелагея Игнатьева-Намыына
Сэрии ыар тыына
Уодаһыннаах өстөөхтөн
Аҕа дойдуларын көмүскүү,
Аттаммыттара тус арҕаа —
Аҕаларбыт, эһэлэрбит.
Сэрии ыар тыына сатараан,
Сут-кураан дьыл сатыылаан,
Аас-туор кырыымчык олох
Аймаабыта ыал олоҕун.
Аччыктааһын, хоргуйуу
Ыалы ыалынан эспитэ,
Дьулаан сыллар бүрүүкээн,
Дьон сыратын быспыта.
Уоттаах сэрии толоонугар
Ууну-уоту ортотунан
Улуу Кыайыыга дьулуһар
Эрэллэрин сүтэрбэккэ,
Буулдьа, буорах аннынан
Дойдуларын көмүскээн,
Хорсун-хоодуот буойуттар
Хорсуннук кимэллэрэ.
Дьоллоох олох туһугар
Олохторун толук ууран,
Охтоллоро сорохтор –
Сэрии уоттаах толоонугар.
Аҕаларбыт, эһэлэрбит
Уһансыбыт кыайыыларын
Көлүөнэттэн көлүөнэҕэ
Тиэрдэн иһэр иэстээхпит.
Улуу Кыайыы күнүн көрсө,
Өрөгөйдүө дьон-норуот,
Аалай кыһыл былаахтаах
«Ураа» хаһыы ньиргийиэ!
Наталья Сергеева-Аана Кыыһа
Үйэлэргэ өйдөбүл
Таайым, миигин билбэккин,
Аҕам аатын ааттаабаккын,
Кыра балыскын кууһарыҥ,
Таптал сылааһар бигиириҥ.
Эдэр, эдэркээн да этиҥ,
Олоххо саҥа үктэммитиҥ,
Ахтар алааскын таптыырыҥ,
Суохтаан аатын ааттыырыҥ.
Мин Эн ааккын ылбытым
Көстөкүүн куруук ахтыллар,
Аатыҥ күнү уруйдуур,
Олоххун оннук оһуордуур.
Ытык иэскин толоро,
Уоттаах сэриигэ охтубутуҥ,
Дойдуну дьону көмүскүү,
Күн сириттэн күрэммитиҥ…
Баара-суоҕа 23 саастааҕыҥ,
Олох олорор баҕалааҕыҥ,
Дьылҕа ыйааҕа ыйбыта
Биир сүрэх тохтообута…
Хара дьай сэрии содула
Киһи-аймах хаанын тохпута,
Ахтар алааскар төннүбэтиҥ,
Алаһа дьиэҕин оттубатыҥ.
Кэлбитэ хара кэмбиэриҥ
Харах уутун тоҕон,
Үгүс санааны тиһэн,
Ыар ыйааҕы ыйаан…
Хаалла уордьан, мэтээл
Үйэлэргэ өйдөбүл буола,
Эдэр сүрэх эрчим тэбиитэ
Саллаат дойдуга таптала.
Бу Кыайыы күнүгэр
Ньургуһун кырдалга хаамар,
Төннүбэт саллааты өйдөтөн,
Ахтар алааскар тыллар.
Дойдуҥ дьоно умнубат,
Чуумпура төнкөйө иһийэр,
Албан ааккар сүгүрүйэр,
Сүрэх сылааһынан кууһар.
Ил-Эйэ сири симээтин,
Күн сирэ дьолу түстээтин,
Оҕо-уруу айдаардын,
Эйэлээх олох сандаардын!
Константин Петров
Стела иннигэр
Биһиги дойдубут бэлиэтиир,
Ыам ыйын тохсус күнүн.
Өрөгөйдөөх Кыайыыны,
Харах уулаах үөрүүнү.
Биһиги стела иннигэр
Бары кэккэ турабыт.
Дьоруойдары чиэстээммит,
Мүнүүтэ чуумпурабыт.
Биһиги санаан ааһабыт,
Уоттаах сэрии кыттыылааҕын.
Инники кимэн киирбити,
Олоҕун толук биэрбити.
Ким хорсуннук баран испит,
Ыарахаттары көрсө.
Өстөөхтөрү самнарбыт,
Дьоруой аатын ол ылбыт.
Аҕаларбыт, эһэлэрбит
Дойдуларын көмүскүү,
Дьиэлэрин, дьонун хаалларан,
Кыайаарылар барбыттар.
Иннибэр хаартыскалар,
Сэрии кыттыылаахтара.
Бу баардыы, мин харахпар
Уоттаах сэрии үөһүгэр.
Килбиэннээхтик кыргыһан,
Туохтан да чаҕыйбакка,
Дойдуларын көмүскээн,
Соруктарын сиппиттэр.
Биһиги стела иннигэр
Кинилэри чиэстиибит,
Сүгүрүйэ ытыктаан,
Веноктары уурабыт.
Сандаар Күн Сандаара
Мин эһэм
Бүгүн – Улуу Кыайыы күнэ,
Бүгүн – үөрүү-көтүү күнэ,
Хааннаах сэрии бүппүт күнэ,
Дьоллоох олох кэлбит күнэ!
хос ырыата:
Мин эһэм,
Мин эһэм –
Хорсун буойун,
Уот сэрии,
Уот сэрии
Биир саллаата,
Өстөөҕү өһөрөн кыргыспыта,
Кыайыы күнүн аҕалбыта.
Кини түөһэ уордьан, мэтээл
Күн уотугар килбэҥниир,
Норуот халыҥ сүүрүгүгэр
Тэбис-тэҥҥэ үктээн ааһар.
хос ырыата:
Мин эһэм,
Мин эһэм –
Хорсун буойун,
Уот сэрии,
Уот сэрии
Биир саллаата,
Өстөөҕү өһөрөн кыргыспыта,
Кыайыы күнүн аҕалбыта.
Бүгүн –Улуу Кыайыы күнэ,
Бүгүн үөрүү-көтүү күнэ,
Хааннаах сэрии бүппүт күнэ,
Дьоллоох олох кэлбит күнэ!
хос ырыата.
Римма Корякина –ХОТУУНА
Улуу Кыайыы күнүнэн!
Аан дойдуну уолутан,
Эмискэччи соһутан,
Алдьархайдаах уот сэрии
Аймаабыта күн сирин…
Сытыы буулдьа ыйылаан,
Күннээх-түүнү ыспыта,
Өһөх хааны ыймахтаан,
Халлаан ытаан ылбыта…
Өлүү-сүтүү кутуран,
Тоҕой аайы күүппүтэ,
Хара сурук ыаһыран,
Илдьит буолан көппүтэ…
Уоттаах сэрии күлүгэр
Кыһыл былаах тэлимниир,
Хорсун буойун түөһүгэр
Мэтээл, уордьан килбэҥниир!
Улуу Кыайыы күнүгэр –
Кутурҕаннаах сүөм түһүү,
Харах уулаах үөрүүгэ –
Өрөгөйдөөх сүр күүрүү!
Норуот халыҥ сүүрүгэ
Халҕаһалыы устуоҕа,
Өлбүт саллаат чиэһигэр
Чиҥник үктээн ааһыаҕа,
Дойду модун сүрэҕэ
Тэбис-тэҥҥэ тэбиэҕэ,
Көмүс сурук бэлиэҕэ
Хорсун буойун тиллиэҕэ!
Ыам ыйын тохсус күнэ –
Харах уулаах сүөм түһүү,
Ыам ыйын тохсус күнэ –
Улуу Кыайыы үөрүүтэ!
Римма Корякина –ХОТУУНА
Кыайыы күнэ
Үүннэ бүгүн Кыайыы күнэ —
Ыам ыйын тохсус күнэ!
Дохсун “Ураа” хаһыынан
Ньиргиһэллэр болуоссаттар.
Бүгүн – Ахтыы, Сэһэн күнэ!
Бүгүн – Кыайыы өрөгөйө!
Буойун дьоҥҥо, бэтэрээҥҥэ-
Туһуланар уруй-айхал!
Ахтан-санаан ааһыаҕыҥ:
Аҕаларбыт, эһэлэрбит-
Буулдьа, буорах аннынан
Бойобуой сырыыларын.
Куораттары босхолоон
Кимэн киирбит киирсиилэрин,
Эйэ, көҥүл туһугар
Кыһыл былаах кыыспытын.
Аҕа дойду сэриитигэр
Ууну-уоту ортотунан
Сындааһыннаах сырыылара —
Сэһэн буолан хаалыахтын!
Сахабыт саргыта салаллан,
Саҥа күн сандаара тыгыахтын!
Кэнчээри ыччаппыт чэчирии,
Кэскилэ тэнийэ туруохтун!
Наталья Сергеева-Аана Кыыһа
Бэлэмнээтэ Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ