“Саҥа олох” эрэдээксийэттэн: аны саас ыам ыйын 9 күнүгэр сэбиэскэй норуот кэрэ-бэлиэ даататын – фашистскай Германияны Кыайыы 80 сыла туолуутун бэлиэтиэхпит. Итинэн сибээстээн РФ Суруналыыстарын Сойууһун бырабылыанньата уонна улуустааҕы бойобуой дьайыы бэтэрээннэрин Сэбиэтэ олохтоох хаһыакка байыаннай-патриотическай тиэмэни ордук үчүгэйдик сырдатар иһин куонкуруһу биллэрэллэр. Куонкурус “Улуу Кыайыы” диэн девиһинэн ыытыллыаҕа.
Манна сөп түбэһиннэрэн, биһиги хаһыаппыт бу нүөмэртэн саҕалаан бэйэтин балаһатыгар “Улуу Кыайыы” диэн рубриканы аһар. Бу рубрикаҕа Аҕа дойду Улуу сэриитин фроннарыгар сэбиэскэй буойуннар маассабай хорсун быһыыларын, биир дойдулаахтарбыт бойобуой суолларын, олохторун, үлэлэрин, фашистскай сэриилэри үлтүрүтүүгэ Сэбиэскэй Аармыйа кыайыылаах кыргыһыыларын уонна операцияларын тустарынан, тыылга оробуочайдар, колхуостаахтар, интеллигенция үлэҕэ хорсун быһыыларын туһунан, сэбиэскэй буойуннар олохторун уонна бойобуой үөрэхтэрин, ыччаты бэйэтин иэһин толорууга – модун Ийэ дойдутун көмүскэлигэр бэлэмнээһиҥҥэ олохтоох дьаһалталар уонна туһааннаах тэрилтэлэр үлэлэрин көрдөрөр матырыйааллар бэчээттэниэхтэрэ.
Күндү ааҕааччылар, эрэдээксийэ Улуу Кыайыы күнүн көрсө эһиги матырыйаалларгытын күүтэр.
СОФРОНОВ НИКОЛАЙ КИРИКОВИЧ
(Быраатыгар суругуттан) 1943 сыл
Доруобуйам кэминэн. Барыта талбыт курдук үчүгэйдик сылдьабын. Инники линияҕа – фроҥҥа баарбын. Сотору иккиһин буолар быһаарыылаах уонна тиһэх атаакаҕа бэлэмнэнэбин. Байыаннай дьыаланы үөрэтэбин, бары сэриилэһэр сэптэри баһылыырга дьүккүһэбин. Балтараа сылбар бардым, Саха сириттэн арахсыбытым.
Мин бары табаарыстарбар, мин туспунан кэпсиир, иһитиннэрэр буол. Мин фотокарточкаларбын уонна ырыанньыкпын харыстаан ууруҥ. Сотору өстөөҕү үлтүрүттэхпитинэ дойдубар тиийиэм.
Күүтүҥ аныгыскы суругу, сержант Николай Софронов.
(Софронов Н.К. 1943 сыл атырдьах ыйын 21 күнүгэр Харьковскай уобалас Деркачевскай оройуонугар көмүллүбүтэ).
ЕРМОЛАЕВ НИКИФОР НИКОЛАЕВИЧ
(Табаарыһыгар суругуттан) 1946 сыл
Михаил Прокопьевич, үтүө күнүнэн!
Мин икки сэриигэ (арҕаа уонна илин) кыттыыны ылбыппыттан муҥура суох үөрэбин. Кыайыы бырааһынньыктарын Монголияҕа, Китайга Манчжурияҕа ыллым. Дойдубуттан ханнык да суругу тута иликпин. Онтон туох да сонуну истэ иликпин.
Атын дойдулары, кинилэр норуоттарын көрдүм. Олохторо соччото суох. Үгүстэрэ умнаһыт олоҕор олороллор. Ол иһин маннык сирдэри Япония сэриитимсийээччилэрэ баһылаабыттар-көһүлээбиттэр.
Бу дойдуттан түргэнник төрөөбүт-үөскээбит дойдубар бэйэм таптыыр үлэбэр төннүөхпүн баҕарабын.
Бары үчүгэйи баҕара хааллым эн Н. Ермолаевыҥ.
(Ермолаев Н.Н. Япония сэриитин кыттыылааҕа, дойдутугар эргиллэн кэлэн Одьулуун аҕыс кылаастаах оскуолатыгар дириэктэринрэн үлэлээбитэ).
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ