Евдокия Ефимовна Обутова-Барашкова Чурапчы улууһугар Ефим Яковлевич Барашков дьиэ кэргэнигэр 1888 сыллаахха кулун тутар ыйга күн сирин көрбүтэ. Эдэр кыыс өрөбөлүүссүйэ иннинэ Дьокуускай куорат биир ыалыгар эстэрээппэнэн үлэтин саҕалаабыта.
Ол сырыттаҕына күүстэринэн кыыһы Обутов диэн баай киһиэхэ кэргэн биэрэллэр. Таптала суох үөскээбит ыал уһаабатаҕа – арахсыбыттара. Арай ол туоһута буолан араспаанньата эрэ хаалан хаалбыт.
Эстэрээппэлии да сылдьан үөрэххэ дьулуһан кыра үөрэхтэммитэ. Ол кэмҥэ бастаан кини Арассыыйаҕа, онтон 1917 сыллаахха кулун тутарга Дьокуускайга саҥа олоҕу түстээбит олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ буолбута. Бу хамсааһын Дуунньа олоҕун тосту уларыппыта. Тыа сириттэн киирбит эдэр дьахтар өрөбөлүүссүйэ маҥнайгы күннэриттэн саха дьахталлара тэҥ бырааптаныыларын, үөрэхтэниилэрин иһин хамсааһын инники күөнүгэр тахсыбыта билигин биһигини сөхтөрөр.
Бастаан демонстрацияларга былакаат тутан тахсыбыт, тыл эппит саха дьахталларыттан биирдэстэрэ.
Өрөбөлүүссүйэ будулҕаннаах, өрө күүрүүлээх күннэригэр саха дьонугар бэркэ биллэр биир бастакы эмчит, учуонай, өрөбөлүүссүйэ кыттыылааҕа, кэлин аатырар эмтээх Абалааҕы төрүттээбит Тит Егорович Сосин көрсөн сүбэлэһэн холбоспуттара. Кэргэнин көмөтүнэн Евдокия Ефимовна саха дьахталларыттан бастакынан кооператор кууруһун бүтэрбитэ уонна бастакынан лааппы даарын нөҥүө атыылааччы быһыытынан турбута. Тит Егорович дойдутугар Мэҥэҕэ тахсан илин эҥэргэ бастакы потребкооперацияны Бүтэйдээххэ кииннээн тэрийбитэ.
Эһиилигэр Евдокия Обутова кооператордар уобаластааҕы 1-кы сийиэстэригэр дэлэгээтинэн талыллан кыттыыны ылбыта. 32 дэлэгээттэн соҕотох дьахтар этэ.
Бу идэтинэн отучча сыл “Холбос” систиэмэтигэр айымньылаахтык үлэлээбитэ. Ол тухары араас түгэннэр да бааллара. Холобур, 1930 сыллаахха Бүтэйдээх лааппытыгар табаар илдьэн имстэхтэринэ Суола үрэх үрдүгэр саалаах-саадахтаах дьон саба түспүттэрэ. Итинтэн сиэттэрэн Боссоойко бандьыыт саһан сытар сирэ көстүбүтэ. Евдокия бэйэтэ Боссоойкону тутар этэрээккэ санитарканан сылдьыбыта.
Үөрэҕин үрдэтинэн Москубаҕа кооператордар оскуолаларыгар үөрэммитэ. Онно Н.К. Крупскаяны кытары көрсөн кэпсэппитэ биллэр. Үрдүк үөрэхтээх эргиэн үлэһитэ “Холбос” бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччынан, кооперативнай техникумун дириэктэринэн үтүө суобастаахтык үлэлээн эргиэн үлэһиттэрин быһаччы бэлэмнэспит умнуллубат үтүөлээх.
Биэнсийэҕэ тахсан баран кэргэнин дойдутугар Суолаҕа олорбута. 80 сааһын ааһан баран өлбүтэ. Дьикти дьылҕалаах саха дьахтарын олоҕун туоһулуур хаартыскалар: олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ демонстрациятыгар кытта сылдьара, кооператордар 1-кы сийиэстэригэр уонна А.Е. Кулаковскай кэргэниниин бииргэ түспүттэрэ Бүтэйдээх оскуолатыгар хараллан сыталлар.
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ. Хаартыскалар куйаар ситимиттэн уонна Евдокия Гаврильева архыыбыттан ылылыннылар.