Комсомолка Лилия Ноева 1972 сыллаахха орто оскуоланы бүтэрбитэ уонна дойдутугар, Хайахсыт отделениетыгар, сүөсүһүтүнэн үлэлии тахсыбыта. Фермаҕа кэлиэҕиттэн уопуттаах ыанньыксыттартан үрүҥ илгэни дэлэтии ньыматыгар үөрэммитинэн, киниэхэ тиэрдиллибит былааны толорор иһин дьулуурдаахтык ылсыбытынан барбыта.
Бүтүн Сойуустааҕы социалистическай куоталаһыы киэҥ далааһыннаммыт 1973 сылыгар Лилия аата Эрилик Эристиин аатынан сопхуоска эрэ буолбакка, оройуоҥҥа тиийэ биллибитэ. Кини хас биирдии фуражнай ынаҕыттан 1900 киилэ оннугар 2369-туу киилэ үүтү ыабыта. Пятилетка, төрдүс тутаах сылыгар хас биирдии ынахтан үүтү ыаһыны 285 киилэҕэ диэри үрдэппитэ уонна 2654 киилэҕэ тиэрдибитэ. Итинэн өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөнэ А.Т. Кузьмина уонна эмиэ Үлэ Кыһыл Знамята уордьаннаах ыанньыксыт В.К. Тарабукина кэнниттэн сопхуоһугар үһүс миэстэлэммитэ. Оттон оройуон эдэр сүөсүһүттэрин куоталаһыыларыгар кыайыылааҕынан тахсан чөмпүйүөн аатын ылбыта.
Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун Бочуотунай грамотатынан наҕараадаламмыт, 1974 сыл удаарынньыга значоктаах комсомолка ыанньыксыт Лилия Ноева түмүктээһиннээх сыл бастакы икки ыйыгар өссө тэптэн үлэлээбитэ. ССКП Киин Кэмитиэтин баартыйаҕа, Сэбиэскэй норуокка Ыҥырыытыгар айымньылаах үлэ үтүө чүөмчүтүнэн эппиэттииргэ быһаарыммыта. Кини оччотооҕуга 17 ынаҕы көрөрө-истэрэ, олоруттан 11-рэ хайыы үйэ төрөөбүт этилэрэ. Ити ынаҕы кэмигэр саптарыы туһугар кыһамньытын эмиэ биир үтүө түмүгэ этэ. Кэнники да сылларга ити дьыалатын бэрт кичэллээхтик толорбута. Сэмэн Үрэҕин ферматыгар тоҕус сүөсүһүт баарыттан Лилия курдук үтүмэн үүтү ыан куугунатар ыанньыксыт суоҕа. Ынаҕын ахсыттан күннэтэ боппуудалыыны ыыра.
Кырыымчык от аһылыктаах кыстыкка эбии аһылыгы тоҕо-хоро сиэтэрэ. Ньирэйдэри бэркэ бүөбэйдээн көрөөччүлэргэ туттаран иһэрэ. Кыстык ыйдарыгар кини аата бастыҥнары кытта тэҥҥэ иһиллэрэ.
Оттон 1975 сыл Аан дойду дьахталларын күнүн бырааһынньыгын көрсө кини өссө кэрэ ситиһиилэммитин туһунан сурах оройуону тилиһийэ көппүтэ: “Комсомолка Лилия Ноева 4 сыл 2 ый иһинэн биэс сыллаах былаанын толордо, ити кэмҥэ валовойунан барыта 1415 центнер үүтү ыата”. Ол иһигэр түмүктээһиннээх сыл кыстыгын биэс ыйдарыгар биирдии фуражнай ынаҕыттан 631-дии киилэ үүтү ыан ылара.
Онон отделение үрдүнэн аан бастакынан онус пятилетка суотугар үрүҥ илгэни дэбилитэр ыанньыксытынан буолбута.
Сэмэн Жендринскэй