Үүммүт 2025 сылга Илиҥҥи дойдулар халандаарынан от күөх Моҕой сыла бэлиэтэнэр.

Онно этиллэринэн Моҕой сылыгар төрөөбүттэр магнит курдук киһини тардар айылҕаттан талааннаахтар уонна тулалыыр дьон-сэргэ санаатын өрө көтөҕөр дьоҕурдаах дьон эбиттэр. Моҕой кыыл — муударас уонна уһун үйэлэнии бэлиэтэ буолар. Бу дьон ураты хабааннаах чинчийиилэри ыытар, ону таһынан тас дьайыылар содулларын сэрэтэр, ураты хабааннаах быһыылары оҥорор дьоҕурдаахтар. Бүгүн Чурапчытааҕы “САҤА ОЛОХ” эрэдээксийэ Моҕой сылыгар төрөөбүт-үөскээбит Чурапчы улууһун биллиилээх дьонун-сэргэтин сүүмэрдээн бэлэмнээтэ. Моҕой сылыгар дьэ ким  төрөөбүт эбитий?

Гаврил Георгиевич Макаров 1917 сыллаахха олунньу 6 күнүгэр Чурапчы улууһун Болтоҥо нэһилиэгэр орто бааһынай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. 1956 с. Саха судаарыстыбаннай университета аһыллыаҕыттан өлүөр дылы бастаан марксизм-ленинизм кафедратыгар доценынан, онтон 1957-1958 сс. ССКП устуоруйатын кафедратын сэбиэдиссэйинэн, 1958 сылтан — ол кафедраҕа доценынан үлэлээбитэ. Саха АССР наукатын үтүөлээх диэйэтэлэ, историческай наука хандьыдаата, профессор.

Алексей Спиридонович Шадрин 1929 сыллаахха кулун тутар 19 күнүгэр Чурапчы улууһун Аччаҕар нэһилиэгэр Дьабыйа алааһыгар тохсус оҕонон күн сирин көрбүтэ. 1948 сыллаахха Чурапчытааҕы педучилищены, онтон Ленинградтааҕы А.И. Герцен аатынан педагогическай үнүстүүтү ситиһиилээхтик бүтэрбитэ. СӨ үтүөлээх учуутала, ССРС уонна РФ физкултуураҕа уонна успуорка туйгуна, “Урожай” уопсастыба бочуоттаах чилиэнэ, ХХ-с үйэҕэ успуорт лауреата, Чурапчы улууһун Бочуоттаах олохтооҕо.

Анна Николаевна Григорьева 1941 сыллаахха тохсунньу 7 күнүгэр Калачевтар дьиэ кэргэҥҥэ бастакы оҕонон күн сирин көрбүтэ. Өр сылларга “Симэх” национальнай Киин тэрийэн ыытар быыстапкаларыгар өрүү үөрэнээччилэрин салайан илдьэн көхтөөхтүк, ситиһиилээхтик кыттыыны ылара. Чурапчы улууһун уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин “Норуот маастара” “Иэйэхсит” түмсүү салайааччыта, алгысчыт Чурапчы улууһун Одьулуун нэһилиэгин ытык киһитэ.

Павел Павлович Пинигин — 1953 сыллаахха кулун тутар 12 күнүгэр Чурапчы улууһун Дириҥ сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Көҥүл тустуунан 1967 с. дьарыктаммыта. Аан дойду үс төгүллээх (197519771978), Европа уонна XXI Монреаллааҕы Олимпия оонньууларын чөмпүйүөнэ. «Бочуот Знага» уонна «Хотугу сулус» уордьаннарынан, «Үлэҕэ килбиэнин иһин» мэтээлинэн надараадаламмыта. Саха АССР физическэй култуураҕа уонна успуорка үтүөлээх үлэһитэ. Украина үтүөлээх тириэньэрэ. Омуктар икки ардыларынааҕы категориялаах экстра-кылаастаах судьуйа. СР «Динамо» түмсүүтүн вице-президенэ, милииссийэ полковнига, СР спортивнай тустууга Федерациятын вице-президенэ, өрөспүүбүлүкэ тустууга хамаандатын Ил тириэньэрэ.
Билиҥҥи кэмҥэ «Триумф» спорт Киинин тэрийэр дир
иэктэрэ.

Наталья Ивановна Дягилева 1965 сыллаахха ыам ыйын 23 күнүгэр Чурапчы улууһун Сылаҥ нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1988 сыллаахха Благовещенскай куоракка тыа хаһаайыстыбатын үнүстүүтүн бүтэрэн кэлэн үлэтин “Чурапчы” сопхуоска экономиһынан саҕалаабыта. Кэлин 2008-2009 сылларгша СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын итиэннэ экэниэмикэ сайдыытын министиэристибэтигэр миниистир солбуйааччытынан үлэлээбитэ. СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ билигин Дьокуускайдааҕы көтөрү иитэр фабрика генеральнай дириэктэринэн таһаарыылаахтык үлэлии сылдьар.

Александр Игоревич Дьячковскай–Ырыа Саарын 1977 сыллаахха муус устар 23 күнүгэр Чурапчы улууһун Чыаппара сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Профессиональнай айар үлэтин 1998 сыллаахха Владимир Татаринов тэрийбит “Иэхэй-чуохай” кантри-фолк бөлөҕөр саҕалаабыта. 2012 сылтан күн бүгүнүгэр диэри Олоҥхо тыйаатырыгар артыыс быһыытынан үлэлиир.

Наталья Владимировна (Корякина) Слепцова 1989 сыллаахха кулун тутар 22 күнүгэр, Чурапчы улууһун Чурапчы нэһилиэгэр күн сирин көрбүтэ.2010 сыллаахха Арктикатааҕы Судаарыстабаннай ускуустуба уонна култуура үнүстүүтүн ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбитэ. 2011 сылтан Олоҥхо тыйаатырын артыыһа. 2015 сыллаахха “Атмосфера” оҕо айар лабораториятыгар преподаватель быһыытынан бэйэтин холоммута онтон 2017 сыллаахха бэйэтигэр тыйаатыр устуудьуйатын арыйбыта. СӨ култууратын туйгуна (2016).

Сайаана Афанасьевна Попова 2001 сыллаахха бэс ыйын 29 күнүгэр Чурапчы улууһун Чакыр нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 2023 сыллаахха Дьокуускай куоракка А.Д. Макарова аатынан култуура уонна ускуустуба кэллиэһин үөрэнэн бүтэрбитэ. Билигин Дьокуускайга Саха сирин норуоттарын фольклорун уонна муусукатын мусуойугар үлэлиир. Ону тэҥэ Бурятияҕа Илин-Сибиирдээҕи судаарыстыбаннай култуура үнүстүүтүгэр кэтэхтэн үөрэҕин үрдэтинэр. Олоҥхону толорууга элбэх бэстибээллэр лауреаттара, кыайыылааҕа.

 

Булан-талан бэлэмнээтэ Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ