Болтоҥо аҕыс кылаастаах оскуолатын үөрэнээччилэрэ сайын үлэ уонна сынньалаҥ лааҕырыгар олорон сопхуоска от хомууругар көмөлөһөр этилэрэ.
Кинилэри куруутун учууталлара Василий Митрофанович Жирков салайан үлэлэтэрэ. Оҕолор сыл ахсын ордук доҕордоһон, үлэҕэ-хамнаска үөрэнэн улахан көмө дьоно буолан бар дьоннорун улаханнык үөрдэллэрэ.
Лааҕыр 1979 сыллаахха от ыйын 5 күнүттэн Арыылаахха кииннэнэн үлэлээбитэ. Барыта холбоон сүүрбэ оҕолооҕо. Бу эдэр үлэ кэлэктиибэ 80 туонна оту соҕотуопкалыыр сорудахтааҕа. Ону оттоон, үлэлээн-хамсаан иһэн оҕолор чахчы кыайыыһыбыт, онон эбинииһибит диэн икки бүк толорорго эбэһээтэлистибэ ылыммыттара уонна ыаллыы Хатылы орто оскуолатын эмиэ итинник лааҕырын оҕолорун социалистическай куоталаһыыга ыҥырыбыттара.
Онтон ыла номнуо икки нэдиэлэттэн ордук бириэмэ ааһа охсубута. Эдэр отчуттар ходуһаҕа эттэрэ үөрэммитэ, үлэлэрэ хонон турдах ахсын хоннохтонон испитэ. Арыылаах эргин ходуһалары оттоон, номнуо Ураһалаахха көспүттэрэ ырааппыт кэм этэ. Онно даҕаны оттуур сирдэрэ аҕыйаан испитэ. Онтон кэлин охсооччулар Нуучча үрэҕэр тахсыахтаахтара.
Охсооччулартан лааҕыр хамыһаара Эдик Герасимов, Коля Павлуцкай, Яша Картузов уонна Рома Седалищев ордук дьоҕурдаахтара. Бу үлэҕэ кыргыттар эмиэ үөрэнэн эрэллэрэ: Таня Егорова, Люба Бубякина, Ира Филиппова, Шура Жиркова уонна Рита Борисова хотуурдарын суола ырааһынан уолаттарга чугасаһа сыһаллара. Гоша Новгородов, Степа Литвинцев уонна Алеша Борисов бастыҥ мунньааччыларынан аатырбыттара. Оттон бугуллааһыҥҥа Гоша Герасимов, Тима Назаров, Вася Новгородов, Толя Кладкин, Коля Картузов уонна Павлик Попов эмиэ топ курдук дьон этилэрэ.
Оҕолор күнүскү көхтөөх үлэни көрдөөх сынньалаҥынан сорбуйаллара: успуорт араас көрүҥнэригэр күрэхтэһэллэрэ, эркин хаһыатын таһаараллара, отууларын киэргэтэллэрэ, таптыыр кинигэлэрин ааҕаллара.
Билиҥҥи, биһиги көлүөнэ дьон санаабытыгар, үөрэнэр ыччаты үлэҕэ иитиигэ маннык лааҕырдар ордук табыгастаах форманан буолуох этилэрэ. Оттон оччотооҕу кырачаан отчуттар номнуо улаатаннар, төрөөбүт дойдуларыгар бэриниилээхтик үлэлии-хамсыы сылдьаллар үтүөкэннээх дьон буола үүннүлэр, улахан дьиэ кэргэни тэринэн билигин бэйэлэрин сиэттэрин туһалаах үлэҕэ үөрэтэллэр-такайаллар.
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ