“Петр Васильевич кылааһа бүгүн кэнсиэрт көрдөрөр, онно барыахха”. “Петр Васильевич оҕолоро үлэлии бардылар”. “Петр Васильевич күрэхтэһээччилэргэ комендант”.
Итинник кэпсэтиини оччотооҕу 70-с сылларга, ыспартыыбынай оскуола үлэһиттэрэ, иитиллээччилэрэ элбэхтэ истэр буолаллара. Бэйэтин идэтин муҥура суох сөбүлүүр бастыҥ педагог-иитээччи Петр Васильевич Неустроев туһунан табаарыстара, төрөппүттэр итинник ахталлар.
Петр Васильевич Чурапчытааҕы педагогическай училищены бүтэрэн баран Муома оройуонугар Төбүлэх начаалынай оскуолатыгар учуууталынан, сэбиэдиссэйинэн үлэлээн Уһук Хоту дойду ыччатын үөрэхтээһиҥҥэ бэйэтин сэмэй кылаатын киллэрсибитэ.
Төрөөбүт-үөскээбит Чурапчытыгар эргиллэн кэлэн үөрэммитт училищетын баазатыгар тэриллибит интэринээт-оскуолаҕа таптыыр идэтин салҕаан, үлэлээн-хамсаан, түбүгүрэн барбыта. Онтон ыла 20-тэн тахса сыл ааспыта. Бу кэм устатыгар Петр Васильевич төһө элбэх оҕону ииппитэ-үөрэппитэ буолуой?! Төһөлөөх элбэхтэ “Мин оҕолорум уруоктарыгар хойутаабаттара буоллар, куһаҕаны ылбаталлар ханнык, чэгиэн-доруобай буоллаллар” дии-дии киэһэ-сарсыарда, түүн-күнүс сүүрбүтэ-көппүтэ, кэлбитэ-барбыта буолуой?! Аан бастаан үлэлии киирдэҕинэ аҕыс кылаастаах 123 оҕолоох дьоҕус интэринээт-оскуола онтон кэлин 250 оҕолоох улахан педагогическай кэлэктииптээх, оройуоҥҥа, өрөспүүбүлүкэҕэ даҕаны киэҥник биллэр орто оскуола буола үүнүүтэ-сайдыыта кини хараҕын ортотугар, кини быһаччы кыттыытынан барбыттара.
1966-1970 сыллардаахха интэринээт-оскуола оҕотун ахсаана 500-кэ тиийбитэ, аҥардас интэринээккэ, иитиллээччитэ 325 оҕо буолбута. Өрөспүүбүлүкэ араас оройуоннарыттан, ыарахан иитиилээх, тулаайах, үчүгэй көрүүгэ-харайыыга наадыйар оҕолор кэлитэлээбиттэрэ. Кырдьык да ыарахан этэ. Ити саҕана үлэттэн чаҕыйбыт сорох учууталлар, иитээччилэр биирдии-иккилии сыл үлэлии-үлэлии атын сиргэ көһүтэлээбиттэрэ.
Оттон Петр Васильевич бастакы ыарахаттартан толлубатаҕа. Хата, ордук дьаныһан, кыһанан-мүһэнэн туран үлэлээбитэ. Ийэлии-аҕалыы итии тапталынан, истиҥ кыһамньытынан иитиллээччилэр куттарын туппута. Санаарҕаатахтарына, саппаҕырдахтарына аралдьытан, сааратан сүрэхтэрин үөрдэрэ. Ырыа үөрэтэрэ, кэпсээн кэпсиирэ, оонньуу тэрийэрэ, хомуурдары бэлэмниирэ. Ол да иһин кинини оҕолор куруутун үөрэ-көтө көрсөллөрө. Ол дьон кэлин улаатан үөрэхтэнэн үлэһит буолбуттара. Кинилэр убай туппут киһилэрин хаһан да умнубаттар, истиҥник саныыллара, суруйаллара, сүбэлэһэллэрэ.
Петр Васильевич Неустроев иитэлээбит оҕолоро өрүү сырдыкка талаһаллара, үөрэҕи билии хаачыстыбата атын кылаастартан лаппа ордук буолара. Хомсомуоллар оскуола уопсастыбаннай олоҕор көхтөөхтүк кытталлара.
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ