Мин иннибэр төһө да кырыйдар сэргэх сирэйдээх-харахтаах оҕонньор хаартыската сытар. Кини Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа, иккис группалаах сэрии инбэлиитэ Гавриил Петрович Фомин.

Оҕонньор 1969 сыл балаҕан ыйын 13 күнүгэр өлбүттэргэ аналлаах өйдөбүнньүк обелиск аһыллыытыгар кыттыыны ыла Мындаҕаайыттан тахсан кыттыыны ылбыта.

Гавриил Петрович 1942 сыллаахха Болугур нэһилиэгиттэн аармыйаҕа ыҥырыллан төрөөбүт Ийэ дойдутун иннигэр ытык иэһин төлүү барбыта. Ол кэм Гитлер сэриинэн ииригирбит үөрдэрэ биһиги дойдубутун күл-көмөр оҥорор, норуоппутун кулут гынар хара санааларын толорорго сорунан тэрийбит хаан тохтуулаах сэриилэрэ үгэннээн бара турар кэмэ этэ.

Гавриил Фомин сылдьыбыт үгүс бойобуой сырыыларыттан биир суолу ахтыбыт суругун булан ыллым: “Сталинград. Куорат өһөх хара буорунан бүрүллэн, кутаа уотунан уһууран көрүөххэ суос-суодал бөҕө. Араас бэйэлээх үчүгэй оҥоһуулаах дьиэлэр кыбаартал кыбаарталынан урусхалланан сыталлар. Алдьаныы-кээһэнии баһаам. Биһиги төрдүө буолан биир алдьаммыт дьиэ таһыгар турдахпытына “кэлиҥ, кмөөлөһүҥ” диэн саҥа иһилиннэ. Онно көрбүппүт уулуссаҕа аһаҕас сиргэ биир биһиги хамандыырбыт бааһыран сытар эбит. Уолаттарым дьиэ ойоҕоһугар турар кэлээскэни аҕаллылар. Мин хамандыырга сыылынным. Киһибин көтөҕөн ылан ууран баран дьонум турар сирин диэки туох баарбынан сүүрдүм. Олох чугаһаан эрдэхпинэ эмискэ аҥар атаҕым “ньир” гынна да, мин умса хоруйа түстүм. Ону дьонум соһон ыллылар. Ити курдук бастакы бааһырыым буолбута. Онтон кэнники 1944 сыл ыам ыйыгар дылы араас кыырыктаах кыргыһыыларга кыттыыны ылбытым, ол иһигэр Курскай дугаҕа. Уопсайа үстэ бааһырбытым”.

Гавриил Петрович Фомин бойобуой сырыыларын баартыйа уонна бырабыыталыстыба үрдүктүк сыаналаабыттара. Кини түөһүн Аҕа дойду Улуу сэриитин иккис степеннээх уордьана, биэс бойобуой мэтээллэр киэргэтэллэрэ.

 

Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ