Ирина аҕата Дьаакып, Эрилик Эристиин аҕата Ыстапаан оҕонньордуун ини:бии этилэрэ. Дьаакыптаах, били Эрилик Эристиин “Кэриэс туолуутугар” суруйбутун курдук, үрэх баһа дойдулаах, дьадаҥы этилэрэ.
Аҕата Ирина кыра эрдэҕинэ өлбүтэ. Ийэтэ Далла баайга ынах ыан алта оҕотун иитэрэ. Биэс саастаах Ира кыыс абаҕатыгар, Эрилик Эристиин аҕатыгар, иитиллибитэ. Кэлин Бүөтүр Лебедев диэн эмиэ дьадаҥы төрүттээх-уустаах киһиэхэ кэргэн тахсыбыта. Икки аҥар сыл олорбуттарын кэннэ Саха сиригэр гражданскай сэрии дирбиэнэ-дарбаана буолар. Бүөтүр Лебедев онно өлбүтэ. Ону сэргэ Ирина убайын Гаврил Степанович Яковлевы (Кыра Хабырыыһы) уонна күтүөтүн Василий Иванович Беляевы бандьыыттар тутан, Чакыртан Аммаҕа киллэрэн өлөртөөбүттэрэ.
Үрүҥ бандьыыттар өстөрө-саастара ситинэн да намыраабатаҕа. Аны Ирина ииппит ийэтин Елена Игнатьевна Яковлеваны итиэннэ бииргэ төрөөбүт сурдьун Николай Яковлевич Яковлевы бандьыыттар Чурапчыга киллэрэннэр, баалкынан кырбаан өлөрбүттэрэ.
Ирина Яковлева ити кэмнэргэ бандьыыттар умса-төннө анньыыларын, ыххайыыларын тулуйбута. Кинилэртэн саһан, хотоҥҥо хастыы эмэ сууккаҕа хотуулу бүрүнэн сытара. Убайдара Сэмэн уонна Улахан, Кыра Хабырыыстар, күтүөтэ Василий Беляев Чакырга ревком бастакы чилиэттэрэ этилэрэ. Кинилэр сорудахтарын Ирина үгүстүк толороро.
Ирина Яковлевна хойут бэйэтин нэһилиэгэр Николай Анисимов диэн сааһыра барбыт киһиэхэ, уруккута Амма баайдарын хамначчытыгар, кэргэн тахсыбыта. Кини ити икки суол олоҕор уон оҕоломмута. Ол биэс уол уонна биэс кыыс оҕолоруттан кэлин икки уола уонна үс кыыһа бааллара. Уолаттартан кыралара Егор Анисимов үрдүк үөрэхтээх зоотехник буола үүммүтэ. Улахан уола Степан тутуу үлэһитэ этэ. Биир кыыһа Евдокия Амма оройуонугар оччотооҕуга Киров аатынан колхуоска бастыҥ ыанньыксыт этэ, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин дьокутаатынан талылла сылдьыбыта.
Ирина Яколевна 20 сиэннэммитэ, 60-с сыллар бүтүүлэригэр олортон алтатын бэйэтэ көрбүтэ-истибитэ. Биир сиэнэ Сеня Макаров ити сыл Сэбиэскэй Сойууска көҥүл тустууга оҕолорго чөмпүйүөн буолбута. Ол кэнниттэн Илларион Федосеевтыын Сэбиэскэй Сойууска сүүмэрдэммит хамаандатын састаабыгар киирсэннэр, АХШ-га оҕолорго аан дойду түһүлгэтигэр кыттар үрдүк чиэскэ тиксибитэ итиэннэ дойдутугар кыайыы көтөллөөх кэлэн бар дьонун үөрдүбүтэ. Семен Прокопьевич Макаров билигин Чурапчы нэһилиэгэр бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор.
Өрүүнэ эмээхсин, төһө да кырыйдар, биллиилээх суруйааччы, кыһыл бартыһаан Семен Степанович Яковлев-Эрилик Эристиин олоҕун уонна үлэтин интэриэһиргиир суруйааччыларга, суруналыыстарга уонна научнай үлэһиттэргэ көмөлөһөрө.
Ирина Яковлевна Анисимова-Яковлева 1969 сыллаахха бэс ыйын 23 күнүгэр 70 сааһын туолбута. Кинини онно аймах-билэ дьоно уонна дьахталлар оройуоннааҕы сэбиэттэрэ, өрөбөлүүссүйэ, бойобуой уонна үлэҕэ албан аат кулуубун сэбиэтэ истиҥник эҕэрдэлээбиттэрэ.
Сэмэн ЖЕНДРИНСКЭЙ