Бүгүн РСФСР алта, ССРС үс, Европа икки төгүллээх чөмпүйүөнэ, аан дойду боруонса призера, ССРС, Европа, аан дойду Кубоктарын кыайыылааҕа, Үтүө Дьулуур оонньууларын кыһыл көмүс медалиһа, ССРС спордун үтүөлээх маастара Василий Николаевич Гоголев 67 сааһын бэлиэтиир.
Василий Гоголев “Сэттэ хара көлөһүнүн” тоҕон ылаттаабыт үгүс-элбэх наҕараадаларыгар олимпийскай эрэ мэтээлэ суох. Атыттара барыта бааллар. Аан дойду тустууктара, тириэньэрдэрэ, испэсэлиистэрэ “Уһулуччу талааннаах, хатыламмат албастардаах бөҕөһүнэн” билинэллэрэ. Дэлэҕэ даҕаны, Европа, Аан дойду чөмпүйэнээттэригэр “Бастыҥ тиэхэньикэлээх бөҕөс” анал бириистэринэн биһирэниэ дуо!
Ханна да тиийдин, омук да дойдута буоллун, көбүөргэ таҕыстар эрэ тустууга ыалдьааччылары чаҕылхай тустууларынан сөхтөрөрө. ССРС сүүмэрдэммит хамаандатыгар сылдьыбыт уон сыллар усталаах-туораларыгар дойдутун ыспартыыбынай чиэһин соргулаахтык көмүскээбитэ. Василий Гоголев кыайыыларын уруйдаан ССРС гимнэ элбэхтик ньиргийбитэ!
Киһи олоҕо түгэннэртэн турар. Туох-барыта силистээх-мутуктаах, үөскүүр, саҕаланар төрүөттээх. Син ол кэриэтэ, Василий Гоголев тустууга кэлбитэ бэйэтэ туспа остуоруйалаах. Аҕа дойду сэриитин сылларыгар Дмитрий Петрович Коркин оҕо сылдьан Гоголевтары кытта хоту көһөрүллүүгэ сылдьыспыта, биир иһиттэн аһаан-сиэн тыыннаах хаалбыта. Чурапчыга тириэньэрдиир маҥнайгы сылларыгар Гоголевтарга олорбута, биэстээх-алталаах Васяны кытта биир хоско олорбуттара. Дмитрий Петрович күһүн-саас оҕолору мунньан дьиэлэрин тэлгэһэтигэр тустууга дьарыктыыра. Вася ол кэмҥэ мэниктээн көрүлүүрэ, күрүө үрдүнэн хаамара, ампаар үрдүгэр ыстанан тахсара, дьиэ кырыыһатыгар ыттара. Кыһынын саалаҕа барсара, астына-дуоһуйа сүүрэрэ-көтөрө, маакка күөлэһийэн кулахачыйара. Дмитрий Петрович кырачаан атаһын төрдүс кылааска киирбитигэр интэринээт-оскуолаҕа ыҥырбыта. Аҕата утарсан “уолум кырата бэрт, аккыран, кыра уолу ыл”, — диэн быраатын эппитин, “Ээ, суох, ити киһини ылбаппын, ити киһи дьиэ иһинээҕи тустуук буоллун”,- диэн Васяны илдьэ барбыта. Бэлиэтии көрө сылдьыбыт эбит.
Дьарык бастакы сылларыгар, наар мээчиктээн, сүүрэн-көтөн тахсаллара. Дмитрий Петрович оҕолорго биир приему көрдөрөн, оҥорторон баран, улахан уолаттарга киллэрэн ол приемнарын хатылатан көрдөртөрөрө. Инньэ гынан, кыра уолаттар улахан уолаттарга приемнарын чочуйан, өссө үчүгэйдик оҥорорго кыһаллаллара. Улахан тустуук буолан таҕыстаҕа ол. Сүүрбэтин ааһыар диэри наар хотторор аакка сылдьара. Бииргэ үөрэнэр, эрчиллэр уолаттара тулуппаттара. Өрөспүүбүлүкэҕэ икки эрэ эргиири ааһара. Күүһүнэн баһыйтарара. Ол да буоллар, санааларын түһэрбэттэрэ, тириэньэрэ эрэнэрэ.
Утумнаах дьарыктар түмүктэринэн иҥиирэ-былчыҥа кытааппыта, күүс-уох да биллэ эбиллибитэ. Маҥнайгы боччумнаах кыайыы 1979 сыллаахха өрөспүүбүлүкэ чөмпүйэнээтигэр кэлбитэ. 52 киилэ ыйааһыҥҥа бастаабыта. 1981 сыллаахха эмиэ бастаабыта. Урут хоттортуур маастар табаарыстарын тулуталаабат буолбута. ССРС чөмпүйэнээтин үрүҥ көмүс мэтээлин ылары ситиспитэ. Сойуус хамаандатыгар киллэриллибитэ. Маастарыстыбата лаппа үрдээбитэ. Тустуу киэҥ аартыга арыллыбыта.
Куоркуҥҥа бииргэ эрчиллибит доҕоро, өрөспүүбүлүкэ “Урожайын” чөмпүйүөнэ, Арассыыйа, Сойуус чөмпүйэнээттэрин кыттыылааҕа, физика билим хандьыдаата, Американан, Япониянан дакылааттары оҥортообут, билигин Дьокуускай куорат дьаһалтатыгар дьиэ-уот, өрөмүөн хаһаайыстыбатын салайар Дмитрий Афанасьевич Егоров этэринэн, Василий Гоголев наһаа түргэн хамсаныылардааҕа хас да приемнартан турар техническэй арсеналлааҕа. Ол курдук, биир приему оҥорон иһэн салгыы атын приемҥа көһө охсоро. Уратыта итиннэ сытара. Атахтаан иһэн мельницалаан, мельницалаан иһэн кочергаалаан, комбинациялаан тустара. Көбүөргэ тохтоон турар, кэтэһэр диэни билбэтэ. Үөһэнэн, стойкаҕа тустарын сөбүлүүрэ.
Сылбырҕа киириилээх-тахсыылаах, илиитигэр да “баардаах” саха бөҕөһө Василий Гоголев аата сотору-сотору дуораһыйталыыра. 1983 с. ССРС боруонса призера, ССРС норуоттарын үрүҥ көмүс призера, 1984 с. ССРС чөмпүйүөнэ! 1985, 1986 сыллардаахха эмиэ бастаталаабыта, Сойууска тэҥнээҕэ суоҕа.
Сахатын сирин дорҕоонноохтук ааттаппыт, дойдутун гимнин үгүстүк иһитиннэрбит, Олимпиадалар Дьоруойдарыгар тэҥнээх бөҕөс Василий Николаевич Гоголевынан дьоно-сэргэтэ, норуота киэн туттар!
Бэлэмнээтэ Сэмэн Жендринскэй