Арыылаахха “Олохтоох көҕүлээһини өйөөһүн бырагырааманан” былырыын күһүн сайыҥҥы уу ситимэ тардыллан олоххо киирбитэ. Онон олохтоохтор өр сылларга туруорсубут уонна кэтэспит баҕа санаалара туолан, үөрүүлэрэ улахан. Урукку сылларга бу нэһилиэккэ уу боппуруоһа хайа да нэһилиэктэртэн ордук сытыытык турара. Тоҕо диэтэххэ, бөһүөлэк иһинээҕи эбэ уута тураҥнаах буолан туттарга да, оҕуруокка да туһанарга хайа да өттүнэн эппиэттээбэт этэ. Оттон чугас эргин сөптөөх күөл суох. Онон бөһүөлэктэн 4 биэрэстэ тэйиччи сытар Куйбаада күөлүттэн сайыҥҥы уу ситимин бырайыага оҥоһуллан күн бүгүн үлэлии турар. Онуоха “Олохтоох көҕүлээһини өйөөһүн бырагыраамата” икки түһүмэҕинэн ыытыллыбыт: бастакы сырыыга матырыйаала атыылаһыллан тиэллэн кэлбит, салгыы ситимин холбооһун үлэтэ ыытыллыбыт.
Нэһилиэк олохтооҕо Лена Борисова: “Урукку сылларга сайынын ардах түспэтэҕинэ, ууга олус эрэйдэнэрбит. Уу таһар массыынаҕа сакаас бөҕө биэрэн, ол кэтээһинэ-манааһына, туох көстөрүнэн иһит-хомуос бэлэмнээһинэ буолара. Билигин нэдиэлэҕэ, кыраапык быһыытынан, үстэ холбууллар. Олус абыранныбыт. Оҕуруот аһын дэлэччи олортум:помидорум парнигын эбэн биэрдим, сүбүөкүлэм сирин кэҥэттим. Ону тэҥэ хаппыыста олордон боруобалаатым. Хортуоскаҕа төһө баҕарар ыстарабыт. Эһиил оҕуруоппут сирин кэҥэтэн биэриэхпит”.
Екатерина Попова: “Кэргэним Александр Барашков олохтоох дьаһалтаны кытта дуогабардаһан сайыҥҥы кэмҥэ уу ситимин үлэлэтэр. Оҕуруокка, күннээҕи олоххо-дьаһахха да туһанарга, ону тэҥэ оҕолордоох дьон бассейҥҥа куттаран абыранныбыт. Дьон-сэргэ оҕуруот аһын арааһын олордор буоллулар. Быйыл сайын уоппускам кэмигэр ыраата айанныыр буолан оҕуруоппутун кэҥэппэтибит. Эһиилгиттэн былааннанабыт”.
Мария Аянитова: “Быйыл сайын кураан күннэргэ уу кыһалҕата турбата. Олус абыранныбыт. Массыына кутар тарыыбыттан сыаната да удамыр, хааччаҕа суох төһө баҕарарбытынан куттарабыт. Ньирэйдэрбитин да уулатарга кыһалҕаны көрсүбэтибит”.
Ити курдук, күөх сайыммыт уйгутун-быйаҥын уһансар уу ситимэ тардыллан, Арыылаах дьоно-сэргэтэ сүргэтэ көтөҕүллэн, санаата кэлэн туран, олохтоох дьаһалталарыгар истиҥ махталларын тиэрдэллэр. “Олохтоох көҕүлээһини өйөөһүн бырагыраамата” үлэлиэҕиттэн тыа сирин олоҕун таһыма биллэ тупсар. “Уу – олох тыына” диэн этэллэринии, кырдьыга да хас биирдии тыынар тыыннаах, от-мас, үүнээйи олоҕо ууттан тутулуктанар буоллаҕа. Күннээҕи олохпутугар-дьаһахпытыгар уу эмиэ биир сүрүн суолтаны ылар.
Манна сыһыаран эттэххэ, арыылаахтар быйыл Ил Дархан граныгар кыттан, нэһилиэктэригэр спорт былаһааккатын бырайыагын көмүскээтилэр. Ол, биллэн турар, нэһилиэнньэ эт-хаан өттүнэн сайдарыгар, чөл олоҕу тутуһарыгар, спорт араас көрүҥнэрэ сайдарыгар олук буолуоҕа.
Итини тэҥэ нэһилиэк баһылыга Антон Янцен билиһиннэрбитинэн, “Якутский котловой завод” хааччахтаммыт эппиэтинэстээх тэрилтэни кытары дуогабардаһан, 1,25 мВт кыамталаах оһох кэлэрэ күүтүллэр. Бу оһох туруоруллан, быйыл күһүн киин ититиигэ Хомустаах түөлбэ уонна Чараҥ уулусса олохтоохторо холбоноллоругар бырайыак маҥнайгы хардыытынан буолар.
Ол курдук, быйыл Чурапчы улууһун дьаһалтатын көмөтүнэн Арыылаах нэһилиэгигэр 23 чааһынай дьиэ киин ититиигэ холбоноро былааннанар.
Анна Захарова.