Илиитин үлэттэн араарбат этэ (Үлэнэн дьолломмут Чурапчы)

Мындаҕаайы биир ытык кырдьаҕаһа, дьон-сэргэ улаханнык убаастыыр киһитэ – Мария Фоминична Абрамова этэ.

Кини ойор күннээх оҕо сааһа арылыйар уулаах Амма өрүс кытылыгар – Болугурга ааспыта. Оччотооҕуга ыраахтааҕы былааһын саҕана кыаммат, дьадаҥы ыал оҕото Мария хайаан үөрэх-билии суолугар үктэниэй? Үөрэммэккэ хаалбыта. Онон аччыгый сааһыттан үлэҕэ-хамнаска эриллэн, этэргэ дылы, эрэйи эҥэринэн тэлэн улааппыта.

Мария Фоминична 1931 сыллаахха оччотооҕу Константинов аатынан сири холбоһон оҥорор табаарыстыбаҕа киирбитэ. Дьэ ити сыллартан саҕаламмыта кыайыылаах-хотуулаах эдэр үлэһит ыанньыксыт идэтин мындырдарын дьиҥнээхтик баһылааһына. Мария Фоминична 1976 сылга диэри барыта 45 сыл устата бу үлэҕэ үтүө суобастаахтык, үрдүк таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Ити кэм устата кыһамньылаах ыанньыксыт мэлдьитин бастыҥнар кэккэлэригэр сылдьыбыта, бэйэтин таптыыр идэтигэр үгүс ыччаты уһуйбута, үөрэппитэ.

Мария Абрамова өр сыллаах эҥкилэ суох үлэтин баартыйа уонна бырабыыталыстыба үрдүктүк сыаналаабыттара. Кини түөһүн Үлэ Кыһыл Знамята уордьан уонна мэтээллэр киэргэтэллэрэ. Үчүгэй үлэтин иһин Бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмыта, оройуонун, нэһилиэгин Бочуотун кинигэлэригэр киллэриллибитэ.

Кырдьаҕас үлэһити урукку Ленин аатынан колхуос салалтата персональнай биэнсийэҕэ, бочуоттаах сынньалаҥҥа таһаарбыта.

Үлэни үрдүктүк туппут Мария Фоминична төһө даҕаны биэнсийэҕэ таҕыстар төрөөбүт сопхуоһугар күүһэ-кыаҕа тиийэринэн көмөлөһөрө. 1977-78 сылларга уопсастыбаннай сүөһү кыстыгар ытык кырдьаҕас сопхуос атыыр оҕустарын көрөн-харайан сыл таһаарбыта. Онтон кэлин баанньыкка остуораһынан үлэлээбитэ. Кини иллэҥ олорорун сөбүлээбэт этэ.

Дьэ итинник туруу үлэһит киһи этэ – ытык кырдьаҕас Мария Фоминична Абрамова.

Сэмэн Жендринскэй