Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтарын ахтан-санаан ааһар өйдөбүнньүк күҥҥэ «Мунхалов планетата» арт-галереяҕа сэрии кыттыылааҕа, ССРС кинематографиятын туйгуна, спорт бэтэрээнэ Алексей Дмитриевич Картузов айар суолун сырдатар өйдөбүнньүк-быыстапка аһылынна.
Быыстапкаҕа Алексей Дмитриевич уруһуйдара — 1949 сыллаахха бэрэссэдээтэл Тимофей Егоров Бахсы нэһилиэгэр колхуос тэриллибитэ 20 сылыгар анаан таһаарбыт өйдөбүнньүк кинигэтигэр киирбит үлэһит дьон мэтириэттэрэ көрүүгэ турда. Маны тэҥэ кини туттубут маллара, бэлиэтээһиннэрэ, наҕараадалара бааллар.
Ону сэргэ Алексей Картузовка аналлаах оҕолорго өрөспүүбүлүкэтээҕи «Албан аат эйиэхэ, буойуҥҥа!» уруһуй күрэҕин кыайыылаахтарын үлэлэрэ уонна Алексей Дмитриевич уола Алексей Картузов тимиртэн, мастан оҥоһуктара быыстапканы ситэрэн биэрдилэр.
Үөрүүлээх чааска «Ай» норуодунай устуудьуйа исписэлииһэ Айылгы Пинигина Алексей Дмитриевич олоҕун, айымньылаах, сыралаах үлэтин сырдатта. Ол курдук, Алексей Дмитриевич 1921 сыллаахха Болтоҥо нэһилиэгэр төрөөбүт. 1936 сыллаахха Болтоҥо Арыылааҕар начаалынай оскуоланы, салгыы Чурапчы 7 кылаастаах оскуоланы үөрэнэн бүтэрбит. 1939 с. Чурапчыга культура дьиэтигэр худуоһунньук быһыытынан бастакы үлэтин саҕалаабыт. 1943 с. бэс ыйыгар убайа Ньукулайдыын аармыйаҕа ыҥырыллыбыттар. Убайа Иркутскайга үлэ фронугар хаалбыт, Алексей Монголиянан, Маньчжуриянан сулууспалаан, Японскай милитаристары утары сэриигэ 278-с анал батальоҥҥа снайпер-наводчигынан сылдьыбыт. «Бойобуой үтүөлэрин иһин», «Японияны кыайыы иһин», «Аҕа дойду сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээллэринэн наҕараадаламмыт. 1946 сыллаахха ахтылҕаннаах алааһыгар кыайыы кынаттанан эргиллибит. Алексей Дмитриевич оройуон бастакы киномеханиктарыттан биирдэстэрэ буолар. Кини нэһилиэк, улуус музейдарын тэрийиигэ, экспонаттарын хаҥатыыга үгүс сыратын уурбут.
Тэрээһиҥҥэ улуус баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Мария Кронникова, улуус бэтэрээннэрин сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Матрена Матвеева, Чурапчы нэһилиэгин баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Варвара Макарова, Алексей Картузов оҕолоро, кинилэр дьиэ кэргэттэрэ уо.д.а. кыттыыны ыллылар.
Ити курдук, сэрии толоонугар охтубут саллааттар мөрсүөннэрин үйэтитиигэ, дойдуларыгар эргиллибит буойуннары булууга, кинигэҕэ киллэриигэ сүҥкэн кылаатын киллэрсибит ытык бэтэрээммит аатын киэн тутта ааттыыбыт. Киниэхэ аналлаах быыстапка ыам ыйын 22 күнүгэр диэри туруоҕа. Онон бу интэриэһинэй, кэрэхсэбиллээх быыстапканы кэлиҥ, көрүҥ, дуоһуйа сынньаныҥ.
Марфа Петрова.
Видео Наталья Сибирякова