«Киһи этин-сиинин биир тэҥник эрчийэр, доруобуйаны биллэ тупсарар успуорт көрүҥүнэн хайыһарынан сүүрүү буолар» диэн билим былыр үйэҕэ дакаастаан турар. Манна, бастатан туран, сүрэх уонна тыҥа үлэтэ лаппа тупсар. Онно туох да мөккүөр суох. Киһини массыынаны кытта тэҥнии тутар буоллахха: сүрэх диэн мотуор, оттон тыҥа – көрбүрээтэр. Мотуор уонна көрбүрээтэр тигинэччи үлэлииллэрэ массыынаҕа быһаарар суолталанар, ол тэҥэ сүрэх уонна тыҥа үчүгэйдик үлэлээтэхтэринэ, киһи айара-тутара лаппа күүһүрэр.
Чурапчы нэһилиэгин дьаһалтата, быйыл биллэриллибит Дьиэ кэргэн, Оҕо саас, Ыал саргыта сыллары кытары бөһүөлэккэ Чөл олох хамссааһыныгар дьүөрэлии тутан, дьон-сэргэ дьарыктанарыгар анаан, маҥнай хаалыктаах хаамааччыларга суол астарбыт эбит буоллаҕына, бу сырыыга интэринээт-томторугар турар “Боотур Уус” стадион кэтэҕинэн саҥа тыраассаны оҥоттордо. Манна 500 миэтэрэ усталаах иини кытары, 1 уонна 2 биэрэстэ уһуннаах суоллар оҥоһулуннулар, мантан салгыы 3 биэрэстэлээх суолу үктүүллэрэ былааннанар.
“Хайыһардыыргар, саамай сүрүнэ – сыыһа туттунумуоххун наада. Билиҥҥи хайыһардьыттар анал таҥастара үчүгэй хаачыстыбалаах, тыалы-кууһу өтүппэт. Хайыһарга киһи эчэйбэт. Сыыры дабайыы, түһүү анаан эрчиллибит киһиэхэ улахан мэһэй курдук көрүллүбэт. Сахалар сүрүн хаачыстыбалара, тыйыс айылҕабыт да дьайыытынан буоллаҕа буолуо – тулуур уонна дьулуур. Ити хаачыстыбалар хайыһарынан сүүрүүгэ аһара туһалыыллар. Биһиги, сахалар, хайыһар успуордун күүскэ сайыннаран, нэһилиэнньэ доруобуйатын тупсарыыга туһаныахпытын наада. Онон нэһилиэкпит дьоно-сэргэтэ, оскуола үөрэнээччилэрэ сөптөөҕүн туттаннар, оҥоһуллубут хайыһар суолун харыстааннар дьарыктаныахтара, бэйэлэрин доруобуйаларын туругун тупсарыахтара. Мантан саас элбэх хайыһар күрэхтэһиилэрэ ыытыллаары тураллар”, — диэн нэһилиэк баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Варвара Макарова кэпсиир.
Сэмэн Жендринскэй