Кэлиҥҥи биэс сылга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев сыл бүтүүтэ оҥорор Анал этиитин тустаах үлэлээх исписэлиистэр эрэ буолбакка, нэһилиэк дьоно өрүү сэргии истэр буоллулар.
Ол курдук, СӨ Ил Дархана Айсен Сергеевич Анал этиитэ, социальнай хайысхаҕа үлэлиир дьоҥҥо, үлэ соругун туруорууга сүрүн торум буолар. Өрөспүүбүлүкэ Аҕа баһылыга социальнай хантараак өйөбүлүн кээмэйин быйылгы дьыллаахха улаатыннарыы туһунан иһитиннэрбитин, биллэн турар, үгүс дьон биһирии иһиттилэр.
Хас биирдии киһи бэйэтин кыаҕын туһанан, олоҕун таһымын үрдэтэригэр бу өйөбүл төһүү күүс буолара сарбаҕа суох. Эбиитин Арассыыйаҕа биллэриллибит Дьиэ кэргэн уонна Саха сиригэр – Оҕо сылларыгар маннык өйөбүл суолтата өссө улаатта. Ил Дархаммыт 2024 сылтан социальнай хантараак сууматын икки төгүл үрдэппитэ — элбэх оҕолоох итиэннэ эдэр ыалларга, бэйэ дьарыгын сайыннарыан баҕалаах дьоҥҥо саҥа сүүрээни саҕалларыгар, кэскиллээх бырайыактары олоххо киллэрэллэригэр улахан кыаҕы үөскэттэ.
“Үлэһит киһи эстэр, өһөр тускута суох” дииллэринии, сатабыллаах киһи ханнык да кэмҥэ өлөн-охтон биэрбэт, куруутун дьарыктаах, илиитигэр туппутун ыһыктыбакка дьарыктанар киһи сайдар кэскиллээх. Чакыр нэһилиэгэр элбэх оҕолоох Михаил уонна Майя Сазоновтар дьиэ кэргэн, 2018 дьиэ-уот туттан, гаас ситимигэр холбонон, сүөһү-ас ииттинэн, бур-бур буоруо таһаарынан тыа сиригэр олохсуйбут ыаллартан биирдэстэрэ.
“Кэтэх хаһаайыстыбаны сайыннарыыга социальнай хантараак олус көмөлөөх эбит. Былырыын дьиэ кэргэммин кытары сүбэлэһэн бараммыт, социальнай хантараакка сайабылыанньа биэрэммит 250 тыһ.солкуобай суумманы ылбыппыт уонна тутатына “Хатас” сибиинньэни иитэр тэрилтэттэн кыылларбытын атыыласпыппыт. Бу сууммаҕа сибиинньэлэр эрэ буолбакка хаптаһын мас уонна бурдук эбии атыыласпытым. Сибиинньэни элбэтэбин диир киһиэхэ табыгастаах хайысха эбит, матканан бардахха барыс баар буолуох быһыылаах.
Билигин 10 сибиинньэ оҕото баар, икки ыйдарын туолууларыгар 10-нуу тыһ.солк атыылыахпыт. Ол киирбит үптэн эбии бурдуктарын атыылаһыахпыт, билигин ийэ сибиинньэбит эмиэ уулаах турар, этэҥҥэ буоллаҕына аны саас төрүөхтээх. Бэйэм самозанятай, ИП буолбутум. Социальнай ханатараагы ыланнар дьоннор туһанныннар, отчуотугар эҥин улахан куттала суох, чиэһинэй эрэ буолуохха наада. Саҥа саҕалыыр дьоҥҥо олус табыгастаах эбит. Быйыл улаатыннаран, эбии хотон оҥостон көрүөм, хайдах буолар дьэ… Сибиинньэни иитэргэ хаппырыыһын биллэрбэтэ, дьоннор арааһы кэпсииллэр, сыттара-сымардара да биллибэт. Холобура, алта сибиинньэ манна тиэргэҥҥэ сайылаабыта. Дьиҥэр элбэҕи ииттэр буоллахха туспа алааска тутуохха наада эбит, уулаах-хаардаах киэҥ сиргэ. Дьаһалтаттан онуоха-маныаха диэри ходуһа сир ылбыппыт, ол онтубутун күрүөлээри толкуйдана сылдьабыт, эмиэ даҕаны оттуур сир оҥостуохпун саныыбын. Сибиинньэ сири хаһара бэрт, түөрэн кэбиһэр”, — диир ыал аҕа баһылыга Михаил Дмитриевич итиэннэ, түгэнинэн туһанан, нэһилиэгин дьаһалтатыгар уонна улуустааҕы социальнай көмүскэл управлениетыгар махталын тиэрдэр.
Алаһа дьиэ Хотуна Майя Афанасьевна, Семен Яковлев-Эрилик Эристиин аатынан Чакыр орто оскуолатыгар поварынан үлэлиир. Бүгүн Сазоновтарга икки бүк эппиэтинэстээх күн эбит. Ол курдук улахан уоллара Алгыс, бу саҥа дьыл иннинэ, дойдутугар Ытык иэһин төлүү, Хабаровскай куорат сибээс чааһыгар аармыйаҕа ыҥырыллан мантан киэһэ байыаннай бирисээгэтин этиэхтээх, итиэннэ иккис уол Чаҕыл, Чакыр орто оскуолатын 1-кы кылааһын үөрэнээччитэ, бүгүн төрөөбүт күнэ эбит.
Итинэн сибээстээн биһиги эрэдээксийэбит аатыттан Сазоновтары бүгүҥҥү бэлиэ күннэринэн эҕэрдэлээн туран сэмэй бэлэхпитин туттардыбыт. Онтон кырачаан Арылхан, Сандаара уонна Самаана уһуйаан мааны иитиллээччилэрэ.
Үлэһит ыал манан эрэ түбүктэрэ түмүктэммэт, сибиинньэлэри таһынан икки төбө сүөһүлээхтэр, кууруссалары эмиэ иитэллэр эбит. “Талааннаах дьон барытыгар талааннаахтар” дииллэринии, Сазоновтар тиэргэннэрин иһэ бэйэтэ остуоруйа дойдутун курдук, кинилэр 2022 сыллаахха Чакыр нэһилиэгэр “Бастыҥ хаарынан оҥоһук” иккис миэстэлээх призердара онтон ааспыт 2023 сыл түмүгүнэн муҥутуур кыайыылаахтар.
Манна даҕатан эттэххэ, Константин Лебедев баһылыктаах Чакыр нэһилиэгэ социальнай хантараагынан өйөммүт бөһүөлэктэртэн биир бастыҥнара, бэйэлэрин кэмнэригэр сүөһү иитиитигэр Виктория Егорова, маһы охторууга Николай Филиппов, тигээйи иитиитигэр Руслан Оконешников, автосервис тэриниигэ Александр Дегесов, иистэнньэҥ сыаҕын тэриниигэ Мария Митина, сылгыны иитиигэ Дмитрий Саввинов хото туһаммыттара.
Сэмэн Жендринскэй. Ааптар хаартыскаҕа түһэриитэ уонна Сазоновтар дьиэ кэргэн архыыптарын туһанныбыт